Cam Tavanı Ses Hızında Kırmak: Kadın Pilot Olmanın Ötesinde

Türkiye’nin ilk kadın F-16 pilotu olarak gökyüzünde süzüldüğüm yıllarda yalnızca G kuvvetiyle değil, görünmez bariyerlerle de mücadele ettim.

Bu yazıda, “cam tavan”ı ses hızında kırmak isteyen herkese—özellikle de yolun başındaki genç kadınlara—kendi deneyimlerimden damıtılmış beş strateji sunuyorum.

1. Görünmez Engelleri Tanımak ve İsimlendirmek

Hava Harp Okulu’na 1993’te girdiğimde, “pilot olamaz” diyen bakışlarla her an karşılaştım. Önyargıları yok saymaya çalışmak, sırtınıza ek ağırlık bağlamak gibidir; adımlarınızı yavaşlatır. Bu bariyerlerin varlığını kabul edip adlandırmak, onlarla mücadelede ilk adımdır. Bir engeli tanıdığınızda, ona karşı önlem geliştirmek de kolaylaşır.

2. Cesaretin Anatomisini İnşa Etmek

F-16’da ses duvarını aştığınızda duyduğunuz çarpıcı patlama, aslında korkuyla yüzleşmenin de bir metaforudur. Cesaret, yokluğu değil, korkuya rağmen harekete geçme kararlılığıdır. Başarının anahtarı mikro hedefler belirlemektir: ilk solo uçuş, ilk gece sortisi, ilk eğitmenlik dersi… Her kilometre taşı “bunu da başardım” duygusunu güçlendirir. Ayrıca riskleri listeleyip kontrol edebileceklerinize odaklanmak, korkuyu rasyonelleştirir ve yönetilebilir hâle getirir.

3. Kardeşlik Ağları Kurmak

Askerî havacılıkta kadın sayısı az olduğu için birbirimize görünmez ağlarla bağlandık. Sivil sektörde de aynısını yapıyorum: benzer zorlukları yaşayan kadınlarla düzenli olarak bir araya geliyor, üç başarı ve üç zorluğu açıkça paylaşıyoruz. Bu toplantılar yalnızca moral vermez; yeni bakış açıları kazandırır, problemlere kolektif çözümler üretir. Dayanışma, cam tavanın en güçlü çatlaklarını oluşturur.

4. Başarıyı Stratejik Şekilde Görünür Kılmak

Pilotajda uçuş saatleri, görevlerin zorluğu ve eğitmenlik tecrübesi, yetkinliğin somut göstergeleridir. Kariyerimin her döneminde yaptığım işin verisini titizlikle kaydettim: tamamladığım sortiler, aldığım brifing puanları, yetiştirdiğim öğrenci sayısı… Bu veriler, terfilerde ve yeni görevlere talip olduğumda en güçlü referansım oldu. Siz de projelerinizi, hedeflerinizi ve sonuçlarını düzenli olarak belgeleyin; görünür kılın ki tartışılamaz kanıtlarınız olsun.

5. Kurumsal Değişime Katkı Sağlamak

Bireysel çaba önemlidir, ancak cam tavanı topyekûn kırmak kurumsal düzeyde değişim gerektirir. Çeşitlilik metriklerinin performans göstergesine dâhil edilmesi, şeffaf terfi kriterlerinin ilan edilmesi ve önyargı farkındalığı eğitimlerinin düzenlenmesi, köklü dönüşüm yaratır. Aktif görevdeyken komutanlarımla bu konuları defalarca konuştum; sivil havacılıkta da şirketlere danışmanlık verirken aynı ilkeleri savunuyorum. Öğrendiğim en önemli ders: değişim içeriden başlar, ama yayılması için görünür liderlik gerekir.

Cam tavanı kırmak, tek seferlik bir sonic boom değildir; sürekli titreşim yaratan bir yolculuktur. O ilk patlamadan sonra zihinlerde oluşan yankı, “Artık imkânsız değil” cümlesini fısıldar. Eğer sen de kendi alanında görünmez bariyerlerle karşılaşıyorsan, unutma: korkuyla dost ol, küçük zaferlerini büyüt, başarı verini sakla ve dayanışma ağlarını güçlendir. Gökyüzü herkese açıktır; önemli olan kanatlarını kendin inşa etmektir.

Paylaş ve İlham Ver

Bu yazı sana ışık tuttuysa, paylaşarak başka kadınların da gökyüzüne kanat açmasına destek olabilirsin.

#CamTavan #KadınPilot #BernaŞen #Eşitlik #Havacılık